Có ai chưa từng bị người khác hỏi “dạo này làm ăn thế nào?” mà cảm thấy hơi khó chịu giơ tay lên thử coi. Không có ai cả. Đúng không? Đó không phải là câu hỏi quan tâm, đó là câu hỏi kiểm tra.
Đúng hơn là một kiểu dò xét ngọt ngào: tiền đâu, nhà đâu, xe đâu, chức đâu?
Alain de Botton gọi nó là “status anxiety”, nỗi lo về vị trí của mình trên cái thang xã hội này. Càng lớn lên, càng biết nhiều, thì nỗi lo đó càng bám chặt vào đầu óc. Thỉnh thoảng nhìn Instagram bạn bè đi chơi Bali, shopping hàng hiệu, cưới vợ xinh chồng giàu… là lại phải tự hỏi: Mình đứng chỗ nào trong cái bảng xếp hạng ngoài đời này?
Cái đáng sợ nhất là không ai ép, nhưng ai cũng sợ bị coi là thất bại.
Vì sợ, nên lao vào làm những thứ chẳng thật sự muốn, ngày nào cũng bơi giữa mớ deadline và báo cáo chỉ để tích điểm “được nhìn nhận”. Cả tuần chỉ mong tới tối thứ sáu để tự thưởng cho mình vài tiếng không phải gồng lên.
Vậy mà chủ nhật đêm lại bắt đầu lo “thứ hai lại tới rồi”.
Vòng lặp này không dứt.
Đáng buồn là, nhiều người làm cật lực, tiêu xài dữ dội, nhưng mục đích cuối cùng lại không phải vì mình mà là để người khác gật gù. Mua cái đồng hồ không phải vì thích, mà để đi họp lớp không bị chê “vẫn còn đeo Casio à?”. Đăng cái story đi ăn nhà hàng không phải vì đồ ăn ngon, mà để ai đó phải thầm “đúng là người thành công, ăn sang ghê”.
Mỗi lần nghĩ đến “status anxiety”, tôi nhớ một câu Alain de Botton nói: Xã hội càng nhiều lựa chọn, người ta càng dễ cảm thấy mình là kẻ thất bại, vì lúc nào cũng có ai đó hơn mình.
Tức là, tự do lựa chọn nhiều thì tự do đau khổ cũng nhiều lên.
Viết ra để nhắc mình: Thành công không phải là thứ để đi khoe cho đỡ nhục với họ hàng bạn bè. Thành công là sáng dậy không ghét bản thân, tối đi ngủ không phải tiếc nuối cả ngày sống hộ người khác.
Nếu bạn cũng từng lo lắng mình “chưa đủ thành công”, thì chào mừng nhé. Ở đây đông lắm.
Chia sẻ bài viết này